O czekających skarbówkę zmianach – zarówno tych informatycznych jak i organizacyjnych – pisaliśmy już wcześniej; po niezbyt udanej próbie uzyskania informacji od firmy Sygnity zgodnie z zapowiedzią wystąpiłam do MF z poniższymi pytaniami oraz z prośbą o rozmowę na ten temat. Nasza prośba spotkała się z dużą życzliwością ze strony koordynatora programu e-podatki, Pana Janusza Janowskiego – za co bardzo dziękuję.
Dziękuję również za wsparcie którego udzielił mi Tranqilo – bez tego, jako że nie jestem informatykiem – nasze pytania byłyby znacznie uboższe.
Dlaczego dążyłam do tej rozmowy? Ponieważ zmiana systemu informatycznego w takim zakresie jaki jest planowany przełoży się nie tylko na jakość zadań które wykonujemy i sam komfort pracy, ale również – a nawet przede wszystkim będzie miała wpływ na życie osób zatrudnionych w administracji podatkowej oraz ich rodzin, ponieważ będzie się wiązała ze zmianami w organizacji pracy resortu – czyli z kolejną reorganizacją.
Trudno się więc dziwić, że jesteśmy niespokojni. Wszelkie zmiany tego typu kojarzą się zawsze z zagrożeniem bezpieczeństwa zatrudnienia, a tym samym zagrożeniem możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb pracownika i jego rodziny. Dlatego w mojej ocenie – i jak się okazało, nie tylko mojej – takie ważne jest bieżące przekazywanie informacji osobom bezpośrednio zainteresowanym, czyli pracownikom. Żadna reforma (w tym wdrażanie nowoczesnych rozwiązań) nie uda się, jeśli nie będzie dla niej wsparcia (a wręcz spotka się wyłącznie z oporem) osób, których wsparcie jest konieczne dla przeprowadzenia takiego wdrożenia. Nie ma nic gorszego w takich sytuacjach niż domysły i plotki.
Nie da się ukryć, że centralizacja informatyczna jest konieczna. Dzisiejszy świat „stoi” przede wszystkim na informacji – aktualna i bieżąca informacja bez której nie jest możliwe podejmowanie jakichkolwiek trafionych decyzji jest dziś towarem najbardziej cenionym (o czym pisałam wielokrotnie). Przy rozproszonych po wielu jednostkach odrębnych bazach danych przepływ informacji jest znacznie spowolniony i nigdy nie będzie możliwe podejmowanie decyzji na podstawie stanu faktycznego WSZĘDZIE i TERAZ – tylko ewentualnie TU i JAKIŚ CZAS TEMU.
Biorąc pod uwagę konkluzje Rady Europy z dnia 22 maja br. dotyczące usprawnienia wymiany informacji podatkowych (dokument dostępny tutaj) oraz fakt, że „według szacunków Komisji Europejskiej, państwa UE tracą rocznie przez nieuczciwych podatników około biliona euro rocznie. Jest to suma odpowiadająca rocznym wydatkom państw Unii na opiekę zdrowotną, a przekraczająca niezatwierdzony jeszcze unijny budżet na lata 2014-2020.”
– jako analityk jak najbardziej rozumiem konieczność zmian informatycznych; tym bardziej że zmiany te umożliwią zautomatyzowanie wielu procesów które dziś są niezwykle czasochłonne. Nawet przy automatyzacji jednak pracy będzie sporo i praca ta (skoro właśnie proste czynności zostaną zautomatyzowane) będzie wymagała wiedzy merytorycznej i doświadczenia. Dlatego mimo wszystko nie wydaje mi się, żeby resort strzelił sobie w stopę beztrosko pozwalając na odpływ pracowników bez których nie będzie mógł normalnie funkcjonować. Tyle ode mnie – a poniżej odpowiedzi na nasze pytania. Mam nadzieję, że jeszcze będzie niejedna okazja do takich rozmów. W załączeniu również materiały przygotowane dla rzeczników prasowych izb skarbowych, w których to materiałach też kilka odpowiedzi znajdziecie.
RED: Czy GenTax będzie obsługiwał wszystkie podatki?
JJ: System e-Podatki wykorzystujący GenTax będzie docelowo obsługiwał wszystkie podatki pozostające we właściwości urzędów skarbowych. Wdrażanie ich obsługi będzie etapowe.
RED: Czy planowana jest migracja danych z działających obecnie aplikacji do nowego systemu? W jakim zakresie?
JJ: Tak, planowana jest migracja danych z aktualnie wykorzystywanych systemów. Zakres migrowanych danych nie jest jeszcze określony. Będzie to możliwe po ostatecznym ustaleniu opisu wymagań i procesów dla systemu z Generalnym Wykonawcą.
RED: Na jakim silniku bazy danych zbudowany będzie nowy system?
JJ: Na tym etapie kontraktu nie zostało to jeszcze ustalone.
RED: Czy każda zmiana przepisów albo formularzy będzie wymagała zmian w strukturze bazy danych?
JJ: Nie, System e-Podatki jest budowany w oparciu o System Metadanych Podatkowych, który w bardzo szerokim zakresie pozwala dopasować się do zmiany obowiązującego prawa, w tym formularzy, poprzez określenie nowych wzorów lub konfigurację.
RED: Czy znany jest harmonogram wdrożenia nowego systemu, jakieś wstępne daty. Czy wdrażany będzie etapami, czy w całości?
JJ: Tak, znany jest harmonogram wdrażania nowego systemu. Będzie on wdrażany etapami. Plan zakłada obsługę na przykład od 2014 roku podatków PCC, SD i KP, od 2015 roku podatku PIT, od 2016 roku podatku CIT i od 2017 roku podatku VAT. Od 2016 roku ma rozpocząć funkcjonowanie Centrum Rozliczeń, czyli fragmentu systemu odpowiedzialnego za prowadzenie rachunkowości podatkowej i dystrybucji.
RED: Częścią systemu ma być moduł dostępowy dla klienta (własne konto podmiotów, śledzenie spraw, monitorowanie zaległości, itp.) - czy w założeniach moduł ten działał będzie na aktualnej bazie danych, czy bazy będą replikowane, w jakim zakresie ten moduł ma być obsługiwany przez pracowników urzędów?
JJ: Dostęp obywateli do informacji o złożonych dokumentach, o stanie spraw, czy też o stanie rozrachunków z administracją podatkową będzie realizowany przez Portal Podatkowy. Portal Podatkowy będzie udostępniał wybrane dane gromadzone w różnych bazach danych i ma zostać zrealizowany tak aby nie obciążał systemu transakcyjnego wykorzystywanego przez Administrację Podatkową. Pracownicy urzędów załatwiając przydzielone im sprawy tworzą lub modyfikują dane, z których część jest udostępniania przez portal podatnikowi. Nie można tego jednak utożsamiać z obsługą portalu.
RED: Jak będzie wyglądało w okresie wdrażania wykonywanie niestandardowych zapytań z bazy danych, łączenie danych z różnych aplikacji (np. w celu selekcji podmiotów do kontroli wg wskazanych warunków lub analiz dotyczących poszczególnych podatników; nie mówiąc już o sprawozdaniach czy informacjach przekazywanych wyżej) i kto je będzie wykonywał (mówi się o "zabraniu" informatyków z US do IS i o likwidacji w US użytkownika rdonly)? Czy komórki analiz pozostaną w US do celów audytowych i analiz biznesowych? Jak będą mogły korzystać z danych? Czy pisanie skryptów zakończy się w 2017 roku?
JJ: W okresie wdrażania pojawią się okresy utrudnień w sprawnym zbieraniu różnych informacji, gdyż część danych będziemy posiadać w dwóch systemach – starym i nowym. Oznacza to konieczność scalania danych z dwóch źródeł. Dodatkowo jeden z systemów działa lokalnie a drugi będzie działał centralnie. Wraz z postępującym wdrożeniem nowego systemu będzie zmniejszać się zapotrzebowanie na niestandardowe zapytania do bazy danych gdyż w systemie centralnym będzie możliwe wybieranie danych, które dzisiaj muszą być dopiero agregowane w hurtowniach danych. Na wyjaśnienie roli, przyszłych zadań i strukturach organizacyjnych, w których będą pracować informatycy dzisiaj zatrudnieni w urzędach skarbowych potrzeba odrębnej rozmowy. Przyszłość obszarów analiz i sprawozdawczości oraz analizy ryzyka jest opisana w Raporcie Podsumowującym Koncepcję Transformacji Polskiej Administracji Podatkowej umieszczonym na stronie Programu e-Podatki www.epodatki.mf.gov.pl. Czy pisanie skryptów skończy się w 2017 roku? Na poziomie lokalnym raczej tak, na poziomie centralnym na pewno będziemy korzystać z narzędzi typu data minig, w których oczywiście stosuje się określone zapytania.
RED: Czy GenTax będzie dostępny również z poziomu UKS i umożliwi im samodzielne pobieranie informacji o które dzisiaj pytają urzędy (np. realizacja kasowa decyzji)?
JJ: Przewiduje się w ramach systemu e-Podatki udostępnianie różnych usług różnym interesariuszom. Kontrola Skarbowa jest jednym z nich. Nie jest to równoznaczne z dostępnością systemu w urzędach kontroli skarbowej.
RED: Czy przewidziano dla ułatwienia procesu wprowadzania danych (szczególnie dokumentów dotyczących postępowań i decyzji) jakieś podpowiedzi dla wprowadzających (np. możliwość powiązania jakiegoś formularza wyłącznie z formularzem przewidzianym w procedurach powiązań wymiarowych)? Czy może - jeśli chodzi o postępowania - te procedury zostaną uproszczone (dzisiaj procedury powiązań i słowniki POLTAX to całkiem niezłe tomy)? Czy będzie jeszcze funkcjonowało coś takiego jak "wiązania"? Czy może na to pytanie jeszcze za wcześnie?
JJ: Pewnego rodzaju wsparciem dla procesu załatwiania spraw ma być zaimplementowany w systemie e-Podatki workflow. Nie oznacza to automatycznej rezygnacji z zasad opisanych w Pani pytaniu reguł następstw dokumentów. W nieco innej formie takie zasady też będą obowiązywać w nowym systemie.
RED: 25% US ma bardzo wolne łącze do internetu- 2M. To nie pozwala na wdrożenie e- Podatków, już teraz często się zatyka nie wspominając o czasie akcji zeznaniowej. Kiedy nastąpi zmiana i jakie będą jej koszty?
JJ: Żaden US, co do zasady, nie posiada samodzielnego łącza do Internetu tylko korzysta z usługi sieci transmisji danych resortu finansów. W ramach tego dostępu udostępniany jest również dostęp do sieci Internet. Przepustowość tego kanału jest dostosowywana do faktycznych potrzeb urzędu w ramach posiadanej umowy z operatorem telekomunikacyjnym na świadczenie usług transmisji danych w resorcie finansów. Zarządzaniem ruchem w sieci odbywa się również przy użyciu mechanizmów QoS, przy czym zawsze najwyższy priorytet ruchu mają usługi wymagane przez systemy produkcyjne.
Kanałem do komunikacji elektronicznej dla podatników nie jest urząd skarbowy. Komunikacja z podatnikiem odbywa za pomocą centralnego punktu dostępowego, przy wykorzystaniu kilku redundantnie pracujących łącz internetowych w Centrum Przetwarzania Danych Ministerstwa Finansów o łącznej przepływności liczonej w setkach Mb/s.
Architektura środowiska teleinformatycznego jest dostosowywana do wymagań Programu e-Podatki i jest realizowana w dwóch równoległych projektach współfinansowanych ze środków UE pn. „Konsolidacja i Centralizacja Systemów Celnych i Podatkowych” oraz „Infrastruktura e-Usług Resortu Finansów”.
RED: Czy przewiduje się modernizację sieci LAN w US? Dotąd standard to 100Mb. Wdrożenie e-Podatków spowoduje , że będzie to wąskie gardło w procesie przetwarzania. Zmiany są konieczne. Kiedy i jakim kosztem?
JJ: Rozwiązane przygotowywane przez Głównego Wykonawcę musi pracować na lokalnej infrastrukturze sieciowej w urzędach skarbowych dziś bazującej głownie na standardzie 100 Mb/s. Wykonawca systemu e-Podatki, w toku prowadzonego postępowania o zamówienie publiczne, był informowany o specyfikacji infrastruktury systemu dostarczanej przez Zamawiającego. Jednym z elementów tej specyfikacji były przepływności w sieciach LAN i WAN. Wykonawca systemu e-Podatki musi dostarczyć rozwiązanie odpowiadające wymaganiom określonym przez Zamawiającego, również tym niefunkcjonalnym. Ponadto, bazując na doświadczeniach z eksploatacji innych rozwiązań centralnych w resorcie finansów, w naszej ocenie, przy sieci dostępowej użytkownika końcowego o przepływności 100 Mb/s nie występują problemy wąskiego gardła w procesie przetwarzania z tego powodu.
RED: Urzędy posiadają stary sprzęt z Windowsem 2000 i XP. Czy przed wdrożeniem ten sprzęt zostanie wymieniony na nowy i niezawodny?
JJ: W miarę posiadanych środków staramy się wymienić około 50% posiadanych stanowisk komputerowych. W tym celu cztery izby skarbowe prowadzą obecnie postępowanie w zakresie udzielenia zamówienia publicznego na łączną kwotę około 70 milionów złotych.
RED: Kiedy pojawią się propozycje zmian w prawie w celu dostosowania do koncepcji e-Podatków ( wstępne wypełnianie zeznań pit przez US)? Czy przewiduje się konsultacje w środowisku skarbowców?
JJ: Program e-Podatki zakłada wprowadzenie wstępnie wypełnianych zeznań rocznych dla podatników podatku dochodowego nie prowadzących działalności gospodarczej od 2015 roku. Trwa procedura legislacyjna, w ramach której przeprowadzone zostaną przewidziane prawem konsultacje.
RED: W pierwszym etapie wdrożenia przewiduje się objęcie nim podatków lokalnych (SD,PCC,KP). To są podatki z praktycznie zerowym wpływem elektronicznych deklaracji rozliczeniowych. Jakim miernikiem określono sukces tego pierwszego wdrożenia?
JJ: Miernikiem jest dostępność usługi.
RED: W tym miesiącu stanowiska terminalowe do samodzielnej obsługi zlikwidował bank PKO BP bo nie ma nimi zainteresowania. Czy rzeczywiście przewiduje się stanowiska w US do samodzielnego wprowadzania dokumentów przez podatników? Czy będą tworzone nowe stanowiska zatrudnienia dla hostess nauczających obsługi PC i aplikacji?
JJ: Stanowiska w US miałyby wspierać małych płatników, którzy wg założeń mieliby zostać objęci obowiązkiem przekazywania informacji PIT-11 drogą elektroniczną. Nie przewiduje się jednak wielkiego zainteresowania taką usługą jak również nie przewiduje się zatrudnienia hostess.
RED: W koncepcji e-Podatków widzieliśmy ciąg do koncentracji. W szczególności rażąca koncentracja dotyczy rejestracji - 10 osób w ministerstwie bo dane maja niby pochodzić z PESELa i CEIDG. Czy ta koncepcja jest aktualna?
JJ: Informacja zawarta w tym pytaniu pochodzi z wcześniejszych wersji Raportu Podsumowującego Koncepcję Transformacji Polskiej Administracji Podatkowej. Obecna koncepcja zawarta w wersji 7 tego dokumentu (plik dostępny na stronie www.epodatki.mf.gov.pl ) nie zawiera takich rozwiązań.
RED: Czy powstaną wielkie centra do obsługi księgowej? Gdzie? Kiedy? Ile to będzie kosztowało?
JJ: Nie przewiduje się powstania wielkich centrów obsługi księgowej. Określenie „Centrum Rozliczeń” odnosi się do jednego z komponentów systemu e-Podatki odpowiedzialnego za wsparcie rachunkowości podatkowej i dystrybucji.
RED: Pełne wdrożenie e-Podatków wprowadzi duże zmiany w zatrudnieniu a może i zakresie działania US. W jaki sposób pracownicy będą przygotowywani do tej zmiany? Czy są jakieś środki przewidziane na szkolenia dla przekwalifikowania pracowników urzędów?
JJ: Transformacja administracji podatkowej wymaga przekwalifikowania się wybranych osób.
W szczególności postępujący proces elektronizacji komunikacji z podatnikami doprowadzi do ograniczenia zapotrzebowania na wprowadzanie danych. Z drugiej strony wzrasta zapotrzebowanie na analityków, kontrolerów, egzekutorów. Proces dostosowania się naszych kadr ma być procesem ewolucyjnym wspieranym przez szkolenia realizowane w ramach resortowego planu szkoleń realizowanego przez Centrum Edukacji Zawodowej Resortu Finansów oraz szkolenia prowadzone w ramach wdrożenia systemu e-Podatki.
To oczywiście nie jest koniec naszego cyklu. W najbliższym czasie wystąpimy również z pytaniami o samą reorganizację. Pewien zarys już mamy, ale zachęcam do przesyłania nam Waszych pytań - skoro mamy okazję je przekazać, zamiast się gryźć lepiej spytać od razu, prawda?
Pytania można przesyłać TUTAJ
http://www.euractiv.pl/gospodarka/artykul/ue-rozpoczyna-kampani-przeciw-oszustwom-podatkowym-004713
Do składania dokumentacji elektronicznie zostaną zobowiązani notariusze – takich dokumentów do urzędów wpływa znaczna ilość i są one podstawą dokonywania dystrybucji należnych dochodów do jednostek samorządu terytorialnego.