…Członkowie korpusu służby cywilnej nie dostają pieniędzy za pracę po godzinach. Są też problemy z rekompensowaniem ich wolnym czasem.
W ubiegłym roku znów przybyło godzin nadliczbowych w służbie cywilnej. Przepracowano ich ponad 961,2 tys.
– Niemal połowę godzin nadliczbowych znów wypracowała administracja skarbowa – mówi Dagmir Długosz, dyrektor Departamentu Służby Cywilnej w Kancelarii Premiera. – 17 proc. to nadgodziny zatrudnionych w wojewódzkiej administracji zespolonej, 9 proc. w urzędach centralnych, 8 proc. w ministerstwach, a 7 proc. w urzędach wojewódzkich. Najrzadziej po godzinach zostają pracownicy powiatowej administracji zespolonej…
Katarzyna Wójcik Więcej nadgodzin w urzędach
O
zamrożonych wynagrodzeniach już pisaliśmy wielokrotnie. Kolejna „oszczędność” to od lat tolerowanie regulacji prawnych łamiących podstawowe prawa pracownicze – prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę. Zastanawiam się, skąd ta niemoc. Ignorowane są wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich. Związki zawodowe działające w poszczególnych sektorach służby cywilnej nie potrafią wspólnie powalczyć o nasze prawa w Trybunale Konstytucyjnym. Indywidualnie nikt „na wojnę” z pracodawcą nie pójdzie. Etat jest teraz w cenie. A i droga niełatwa, kłania się długotrwałe dochodzenie swoich praw ze skargą konstytucyjną po drodze.
Nie wiem, śmiać się czy płakać…
To już 9 lat minęło od wystąpienia RPO – w tamtym czasie do Urzędu Służby Cywilnej
(Sygnatura: RPO/466203/04/VIII/811 RZ Data wystąpienia/sprawy: 2004-03-19)
Rzecznik Praw Obywatelskich prosił wtedy o podjęcie działań zmierzających do zmiany przepisów art. 92 ustawy o służbie cywilnej w celu zapewnienia urzędnikom, którzy nie zajmują stanowisk kierowniczych i samodzielnych, możliwości korzystania z czasu wolnego w zamian za pracę poza normalnymi godzinami pracy. Jednocześnie wskazał na potrzebę wprowadzenia przepisu, który jednoznacznie określałby uprawnienia członków korpusu służby cywilnej do wynagrodzenia za pracę ponadnormatywną w przypadkach, gdy skorzystanie z czasu wolnego byłoby niemożliwe.
Oczywiście była i odpowiedź.
Szef Służby Cywilnej poinformował, że ustawa o służbie cywilnej przewiduje rekompensowanie pracy poza normalnymi godzinami pracy wyłącznie przez udzielenie czasu wolnego bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia z tego tytułu. Członek korpusu służby cywilnej jest zobowiązany do pracy poza normalnymi godzinami pracy tylko ze względu na potrzeby urzędu, które powinny być rozumiane jako potrzeby szczególne. Ponadto praca ta jest wykonywana na wyraźne polecenie pracodawcy, a nie wyłącznie z inicjatywy pracownika. Charakter prawny tzw. pragmatyk pracowniczych takich jak np. ustawa o służbie cywilnej polega na tym, że mogą one odmiennie kształtować prawa i obowiązki danej grupy pracowniczej.
W myśl tej odpowiedzi być może powinniśmy dziękować, że w kolejnych wersjach ustawy o służbie cywilnej przewidziano przynajmniej wynagrodzenie za podstawowy czas pracy.
Lata mijały, a w kolejnych ustawach to samo.
Po raz kolejny, tym razem do Prezesa Rady Ministrów RPO wystąpił w 2011 r.
(Sygnatura: RPO/543340/06/III/811 RZ Data wystąpienia/sprawy: 2011-04-29)
RPO zwrócił uwagę na kolizję zapisów art. 97 ust. 5-8 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej z art. 4 pkt 3 Europejskiej Karty Społecznej.
RPO podkreślił, że Niezależny Komitet Ekspertów, kontrolując obowiązujące w Polsce pragmatyki służbowe wskazał, że są one niezgodne w szczególności z art. 4 pkt 3 Europejskiej Karty Społecznej przez to, że godziny przepracowane nadliczbowo są kompensowane co do zasady czasem wolnym od pracy jedynie w wymiarze odpowiadającym czasowi przepracowanemu nadliczbowo. Ponadto regulacje ustawowe nie przewidują zwiększonego wynagrodzenia ani rekompensowania czasem wolnym pracy w godzinach nadliczbowych świadczonej przez urzędników służby cywilnej, podczas gdy Niezależny Komitet Ekspertów dopuszcza odstąpienie od tego obowiązku jedynie w odniesieniu do "wysokich funkcjonariuszy państwowych", nie zaś wszystkich osób pełniących funkcje publiczne.
Oczywiście i tym razem RPO otrzymał odpowiedź.
Szef Służby Cywilnej poinformował, że Zespół do Spraw Programowania Prac Rządu pozytywnie zaopiniował i wyraził zgodę na dalsze procedowanie projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz ustawy o Służbie Celnej, który zawiera rozwiązania dotyczące rekompensowania członkom korpusu służby cywilnej pracy w godzinach nadliczbowych zgodne z przepisami Europejskiej Karty Społecznej.
Niestety nowela ta nie doczekała się uchwalenia. Ale przecież, problem sam się nie rozwiązał. Minęły kolejne dwa lata…
Mamy kolejne wystąpienie:
Adresat: PREZES RADY MINISTRÓW
Sygnatura: RPO/543340/06/III/811 RZ Data wystąpienia/sprawy: 2013-04-09
Opis:
Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie zasad rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych, uregulowanych w pragmatykach pracowniczych.
Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizuje już od kilku lat właściwym organom rządowym problem konieczności nowelizacji ustaw, tzw. pragmatyk pracowniczych, dotyczący zasad rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych. Pierwszy problem dotyczy braku w przepisach ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej unormowania umożliwiającego rekompensowanie członkom korpusu służby cywilnej pracy w godzinach nadliczbowych. Z doniesień prasowych wynika, że przygotowany projekt nowelizacji ustawy o służbie cywilnej, przewidujący rekompensatę dla urzędników i pracowników za pracę w godzinach ponadwymiarowych, jest przesuwany do kolejnych planów legislacyjnych rządu. Zaniechanie prac nad zmianą przepisów w omawianym zakresie jest trudne do zaakceptowania, ponieważ obowiązujący stan prawny pozostaje w sprzeczności z Europejską Kartą Społeczną. Niezgodność ta polega na tym, że w pragmatykach nie rekompensuje się godzin przepracowanych nadliczbowo ani wynagrodzeniem, ani czasem wolnym w zwiększonym wymiarze. Podobny problem dotyczy potrzeby nowelizacji przepisu ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej, regulującego obowiązek pracy poza normalnymi godzinami pracy. Rzecznik Praw Obywatelskich kwestionował również przepis ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, regulujący kwestię rekompensowania tym pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych w sposób mniej korzystny niż wynika to z Europejskiej Karty Społecznej. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o wydanie stosownych poleceń, zobowiązujących właściwe służby do wprowadzenia zmian przepisów we wskazanym zakresie.
Jaka będzie odpowiedź? Z medialnych doniesień wynika, że gdzieś trwają prace koncepcyjne nad kompleksową zmianą systemu wynagrodzeń w służbie cywilnej, w tym również zasad rekompensowania godzin nadliczbowych. Nie do końca wiadomo na jakim są etapie, kto właściwie się tym zajmuje, czy i kiedy wejdą w etap prac legislacyjnych. Dożyjemy?...