Ponad 3,5 roku temu przyjęto Strategię "Sprawne Państwo 2020", o czym na portalu była mowa m.in. TUTAJ . Obecnie jej realizacja znalazła się pod lupą Najwyższej Izby Kontroli. Z zamieszczonego na stronie Izby komunikatu o wynikach kontroli wyłania się niestety obraz z gatunkunikt nic nie wie...
Strategia wyznacza kierunki działań dla zapewnienia rozwoju państwa w powiązaniu z perspektywą finansową UE na lata 2014 - 2020. Celem głównym Strategii „Sprawne Państwo 2020” jest zwiększenie skuteczności i efektywności państwa otwartego na współpracę z obywatelami. W osiągnięciu celu głównego pomóc ma realizacja siedmiu celów szczegółowych: otwarty rząd, zwiększenie sprawności instytucjonalnej państwa, skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych, dobre prawo, efektywne świadczenie usług publicznych, skuteczny wymiar sprawiedliwości i prokuratura oraz zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego.
NIK zauważa, że "trudno rzetelnie ocenić na jakim etapie zaawansowania jest wdrażana Strategia „Sprawne Państwo 2020”, której głównym celem jest zwiększenie skuteczności i efektywności państwa otwartego na współpracę z obywatelami. Nie zbudowano bowiem systemu monitorującego postępy wdrażania Strategii na każdym poziomie jej realizacji oraz nie zapewniono porównywalności osiąganych wskaźników. Również Koordynator Strategii, czyli minister właściwy ds. administracji publicznej, nie został wyposażony w uprawnienia i narzędzia, które umożliwiłyby mu rzetelne wywiązywanie się z obowiązku koordynowania i nadzorowania realizacji Strategii."
W ocenie NIK przyjęte zasady koordynacji i monitorowania realizacji Strategii utrudniają rzetelną ocenę zaawansowania procesu jego wdrażania oraz ocenę ryzyka niepowodzenia związanego z realizacją przyjętych założeń, zwłaszcza gdy te działania rozłożone są na wiele lat.
Wykonawcy Strategii „Sprawne Państwo 2020” nie zostali zobowiązani do określenia zasad monitoringu i oceny postępu zakładanych efektów działań określonych w Wykazie działań, ani do wypracowania zasad współpracy organów wiodących z organami współpracującymi. Również organy administracji rządowej, realizując Strategię „Sprawne Państwo 2020”, najczęściej nie dokonywały oceny skuteczności zakończonych działań.
Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że nie zbudowano systemu monitorującego postępy wdrażania SSP na każdym poziomie jej realizacji i nie zapewniono porównywalności wskaźników. Tym samym skuteczność wdrażania Strategii nie jest mierzona konkretnymi wskaźnikami na poziomie jej wykonawców, poza podstawowymi i uzupełniającymi wskaźnikami monitorowania realizacji jej celów. Dla jednego z celów Strategii pn. „Skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych” nie określono ani podstawowych, ani uzupełniających wskaźników monitoringu, co utrudnia ocenę skuteczności działań ujętych w tym celu.
NIK zauważa również brak współpracy między urzędami. Nie rozwinięto współpracy między zainteresowanymi urzędami np. poprzez tworzenie roboczych zespołów konsultacyjnych do rozstrzygania i rozpatrywania konkretnych jednostkowych zagadnień. Ponadto Koordynator Strategii nie ma uprawnień władczych wobec działań poszczególnych ministrów konstytucyjnych (np. opracowania projektu ustawy), określenia sposobu współpracy z podmiotami i wyrażania opinii w przedmiocie zagadnień leżących poza zakresem jego kompetencji.
Koordynator SSP nie został wyposażony w uprawnienia i narzędzia umożliwiające rzetelne wywiązywanie się z obowiązku koordynowania i nadzorowania realizacji Strategii. W dodatku Plan działań czyli główne narzędzie wdrażania SSP, nie zawierał szczegółowego trybu, sposobu i formy monitorowania Strategii przez Koordynatora. W konsekwencji działania koordynacyjne miały charakter ograniczony i sprowadzały się do gromadzenia informacji o aktualnych wartościach globalnych wskaźników i działaniach wykonawców SSP, opracowywania sprawozdań, uaktualniania Wykazu działań i narzędzi ich realizacji na podstawie zgłaszanych przez wykonawców zmian, jednakże bez ingerowania w zasadność tej aktualizacji.
Do Koordynatora Strategii „Sprawne Państwo 2020” nie spływały informacje o ewentualnych zagrożeniach w zakresie terminowej realizacji działań lub niepodjęciu działań, czy o zagrożeniu nieosiągnięcia planowanych efektów działań. Wykonawca sam decydował o kontynuacji lub odstąpieniu od realizacji danego działania. Ponadto Koordynator SSP nie wymagał od organów wiodących, wskazanych w Planie działań, przekazania informacji o środkach finansowych wydatkowanych na realizację zadań i działań.
W ocenie Izby brakuje organu oceniającego proces wdrażania SSP. W Strategii nie przewidziano powołania organu oceniającego proces wdrażania SSP. Pomimo, iż na etapie projektowania Strategii zakładano powołanie przez Koordynatora SSP Komitetu Monitorującego, do którego zadań miało należeć m.in. formułowanie opinii i rekomendacji dotyczących kształtowania i realizacji poszczególnych obszarów SSP.
Skontrolowane ministerstwa i urzędy wojewódzkie zapewniły środki na finansowanie podejmowanych przedsięwzięć oraz osiągały planowane efekty rzeczowe działań zakończonych w latach 2013-2015. Działania objęte kontrolą zostały przyporządkowane właściwym merytorycznie komórkom organizacyjnym. Większość skontrolowanych jednostek wyznaczyła pracowników do bieżącej współpracy z Koordynatorem Strategii „Sprawne Państwo 2020”.
Nie jest możliwe oszacowanie dotychczasowych kosztów wdrażania Strategii gdyż, nie wyodrębniono wydatków na poszczególne działania wskazane w Planie działań oraz nie było obowiązku określenia kosztów poszczególnych działań ujętych w Wykazie działań. Ponadto poszczególne organy administracji rządowej nie przekazywały Koordynatorowi SSP informacji o wysokości wydatków poniesionych w danym roku na poszczególne działania.
Ze szczegółowymi materiałami kontroli zapoznać się można na stronie NIK.